YENİLİKLER

* Spor yapıyoruz. 29 Eylül 2013

31 Ekim 2011

Hikmet nedir?



ALINTI KAYNAKLARDAN DERLEMEDİR...

“Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilmişse şüphesiz ona çokça hayır verilmiştir. Ancak akıl sahipleri düşünüp ibret alırlar.” (Bakara: 269)

------

İbnu Mes'ud (ra) anlatıyor: "Resûlullah (sav) buyurdular ki: "Şu iki kişi dışında hiç kimseye gıpta etmek caiz değildir: Biri, Allah’ın kendisine verdiği hikmetle hükmeden ve bunu başkasına da öğreten hikmet sahibi kimse. Diğeri de Allah'ın kendisine verdiği malı hak yolda sarf eden zengin kimse." (Buhari, Müslim, İbni Mâce)

---------

وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

Ve lemmâ belega eşuddehu vestevâ âteynâhu hukmen ve ilmâ(ilmen), ve kezâlike neczîl muhsinîn(muhsinîne).

Ve erginlik çağına erişip kemâle erdiği zaman, ona hikmet ve ilim verdik. Ve muhsinleri, Biz işte böyle mükâfatlandırırız.

--------

Hikmet, Allah (c.c.) açısından, eşyanın bilinmesi, tutarlı ve anlamlı bir şekilde icad edilmesi; kul açısından ise, varlıkların bilinmesi ve hayırlı iş yapılmasıdır…

“Hikmet; ‘hükm’ kökünden gelen bir kelimedir ve aynı kökten gelen kelimeler içerisinde en zengin anlam sahasına sahiptir. ‘Hikmet’ sözlükte; kötülükleri ortadan kaldırmak, iyilikleri elde etmek, gerçeği yakalama noktasında ilim ve akılla hareket etmedir.

Cürcânî, Ta'rîfât'ında hikmet için şu manaları verir: ‘Hikmet, kendisinde eşyanın hakikatinden bahsedilen bir ilim; aklın aşırılıklardan uzak, itidal/denge halindeki bilme gücü; ilim, icad ve fiiller; helâl ve haramın bilinmesi; hakka uygun söz; akla uygun ve gereksiz doldurmalardan arınmış söz; amelle beraber ilim.’

Hikmetin şu manalarına da dikkat çekilmiştir: Kur’an, peygamberlik, ilim, anlayış, öğüt, gerçeklik, duyular üstü idrak, iç tatmin, derin derin düşünme, doğruyu en iyi şekilde bulmak ve sunmak, din, dinin inceliklerini kavrama, güzeli kötü olana tercih edebilme yeteneği, kavrayış, aklı gereği gibi işletme, varlığın sırlarını yakalamak.” (Ahmet Kalkan- Kuran Kavram Tefsiri)

İbn Abbâs (ra) hikmet konusunda şu tarifi yapar: "Hikmet, nübüvvet dışındaki isabettir." (Buhari)

Elmalılı Hamdi Yazır tefsirinde hikmet kelimesinin yirmi üç manasını vurgulamıştır. Bunlardan bazıları şöyledir:

-Söz ve fiilde doğruyu tutturma

- Varlıkların özündeki manaları anlamak

- Allah’ın emirlerini anlamak

- Varlık düzeninde her şeyi yerli yerinde koymak

- Doğru ve güzel işlere yönelmek

- Siyasette, Yaratıcıya benzemeye çalışmak. Hâkim olunan kimselere iyi muamele, icraatı zulümden, ikramı cimrilikten, ilmi bilgisizlikten, hoşgörüyü bunaklıktan ayırmak

- Allah’ın ahlâkıyla ahlâklanmak…

Büyük İslam âlimlerinden ve mütefekkirlerinden ‘hikmet’ ile ilgili birçok söz ve menkıbe rivayet edilmiştir. Hepsindeki ortak tema; Allah’a (cc) yaklaştıran ve halkın faydasını gözeten bilgi, söz, davranışlardır diyebiliriz.

Günümüzde biz Müslümanların hikmeti kavrayıp ona göre hareket etmeye çok ihtiyacı vardır. Gerek hak ve batılın bilinmesinde, dost ve düşmanın tanınmasında, gerek insanlarla ilişkilerde ölçüyü tutturmada, gerekse ruhi ve ilmi derinlik kazanmada hikmetli davranmanın büyük önemi vardır. Hikmet pınarlarına sahip olmak çokça okumaktan, tefekkür etmekten, öğrenmiş olduğu bilgi ile Allah’ı (cc) hoşnut edecek amel ve davranışlarda bulunmaktan, bilgisi ve tecrübesi ile insanlara faydalı olmaktan ve tüm işlerinde ihlâslı ve takvalı hareket etmekten geçer. Bir ayet-i kerimede Rabbimiz mealen şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Eğer Allah'tan korkarsanız, Allah size hakla batılı ayırma gücü verir, kötülüklerinizi örter. Allah, o büyük lütfun sahibidir.” (Enfal: 29) Yine Peygamber Efendimiz (sav) bir hadis-i şeriflerinde mealen şöyle buyurur: “Hikmetin başı Allah korkusudur.” (Tirmizî)

Hayatımızın her alanında hikmeti gözeterek hareket etmeliyiz. Davranışta hikmet, aile hayatında hikmet, toplumla ilişkilerde hikmet, ticarette hikmet, tebliğde hikmet, hükmetmede hikmet, sevgide hikmet, öfkede hikmet, dostlukta hikmet, düşmanlıkta hikmet, savaşta hikmet, barışta hikmet… hikmet, hikmet, hikmet… Çünkü hikmet bizim yitik malımızdır:

"Hikmet, mü'minin yitik malıdır; nerede bulursa onu alır." (İbni Mâce, Tirmizî)

Hiç yorum yok: